Bán khống là việc bán tài sản hoặc cổ phiếu khi người bán không sở hữu tài sản đó. Trong giao dịch, nhà đầu tư nếu nghĩ giá sẽ giảm trong tương lai sẽ đi vay chứng khoán và bán. Người bán sẽ phải trả lại đúng sổ chứng khoán đã vay trong tương lai.
- Bán khống là việc nhà đầu tư bán chứng khoán mà họ nghĩ sẽ giảm giá trong tương lai. Để bán khống, các nhà đầu tư sẽ phải vay chứng khoán trong một khoảng thời gian nhất định, cho đến khi giá giảm về đúng mục tiêu hoặc khi thời gian cho vay chứng khoán hết.
- Bán khống là nghiệp vụ rủi ro cao bởi khả năng lãi thấp trong khi hành động này có thể gia tăng mức lỗ và bán khống thường đi kèm với các rủi ro về chính sách.
- Bán khống yêu cầu người giao dịch phải có khả năng căn thời gian đặt lệnh gần như hoàn hảo.
Bán khống cổ phiếu là gì? Cơ hội và rủi ro khi giao dịch khống
1. Bán khống cổ phiếu là gì? Mục đích của việc bán khống
1.1 Bán khống cổ phiếu là gì?
Bán khống cổ phiếu (tiếng Anh: short selling) là một hình thức đầu tư mà người bán sẽ được hưởng lợi nhuận từ việc sụt giảm giá cổ phiếu.
Người bán ở đây không nhất thiết phải là chủ sở hữu của cổ phiếu đó. Họ có thể vay mượn cổ phiếu từ người khác và bán chúng đi sau đó mua/ hoàn trả lại cổ phiếu đã vay mượn khi giá cổ phiếu giảm. Nhờ đó, nhà đầu tư sẽ có thể hưởng chênh lệch từ giá bán khống và giá mua lại cổ phiếu, bao gồm cả chi phí vay mượn.
Lưu ý: người bán chỉ có thể thu được lợi nhuận khi giá cổ phiếu giảm, trong trường hợp giá cổ phiếu tăng, người bán sẽ bị lỗ do phải mua lại cổ phiếu với mức giá cao hơn ban đầu.
Ví dụ cụ thể về hành vi bán khống cổ phiếu:
A là nhà đầu tư sở hữu 200.000 cổ phiếu của công ty ABC với giá 10.000 đồng/ cổ phiếu. X dự đoán cổ phiếu của ABC trong tương lai sẽ giảm vì thế đã thông qua người môi giới vay mượn 100.000 cổ phiếu của ông A.
X bán toàn bộ cổ phiếu mà mình vay mượn được và thu lại 100.000.000 đồng. Một thời gian sau, giá cổ phiếu của công ty ABC sụt giảm còn 7.000 đồng/cổ phiếu. Lúc này X tiến hành mua lại hoàn trả/mua lại 100.000 cổ phiếu của ông A với giá 70.000.000 đồng. Như vậy X đã thu được lợi nhuận 30.000.000 đồng từ việc bán khống 100.000 cổ phiếu của A.
1.2 Mục đích của việc bán khống cổ phiếu
- Đầu cơ thu lợi nhuận
Theo như nhận định từ các chuyên gia chứng khoán thì bán khống cổ phiếu được xem như là một hành vi đầu cơ. Các nhà đầu tư sẽ tiến hành thu gom những cổ phiếu mà họ tin là sẽ có xu hướng giảm giá trong tương lai gần. Sau đó họ sẽ chờ đợi thời điểm cổ phiếu sụt giá như dự tính và bắt đầu bán ra để kiếm lời.
Tuy nhiên trên thực tế để làm được các nhà đầu tư cần phải có nền tảng kiến thức vững chắc và kinh nghiệm trong việc dự báo xu hướng tăng/giảm cổ phiếu. Bởi vì chỉ một chút sai sót nhỏ cũng có thể khiến cho nhà đầu tư trả giá đắt. Vì thế bán khống cổ phiếu được xem là một hình thức đầu tư rủi ro cao.
- Phòng ngừa rủi ro khi đầu tư
Bất kể hình thức đầu tư nào cũng đều tồn tại những rủi ro nhất định và thị trường chứng khoán không là ngoại lệ. Sự biến động hay tăng/giảm giá cổ phiếu mỗi ngày có thể tạo ra lợi nhuận hoặc rủi ro cho chính các nhà đầu tư.
Điều này buộc nhà đầu tư phải tìm cho mình những biện pháp giúp giảm thiểu các rủi ro tiềm ẩn và bảo vệ lợi nhuận trước sự biến động của thị trường. Và đó chính là lý do bán khống cổ phiếu ra đời.
Việc bán khống sẽ giúp cho các nhà đầu tư tăng cơ hội thu lợi nhuận kể cả khi giá cổ phiếu sụt giảm, đồng thời bù đắp cho những khoản lỗ trước đó.
2. Cơ hội và rủi ro của việc bán khống cổ phiếu
2.1 Cơ hội
- Không cần quá nhiều vốn: Với hình thức bán khống cổ phiếu, nhà đầu tư chỉ cần trả một khoản chi phí nhỏ để vay mượn cổ phiếu từ các nhà đầu tư khác và thực hiện bán khống để kiếm lời. Điều này sẽ giúp cho nhà đầu tư không phải huy động hay bỏ ra quá nhiều vốn như khi đầu tư vào cổ phiếu.Hưởng lợi từ chênh lệch giá: Bán khống
- cổ phiếu mang lại cho các nhà đầu tư cơ hội gia tăng lợi nhuận từ sự chênh lệch giữa giá bán và giá mua cổ phiếu. Bên cạnh đó, hành vi bán khống còn có thể được thực hiện tại các thị trường chứng khoán có xu hướng tăng hoặc cả những thị trường có xu hướng giảm.
- Giao dịch đơn giản, dễ thực hiện: Hiện nay, bán khống cổ phiếu có thể được thực hiện theo nhiều cách khác nhau. Trong đó phương thức giao dịch trực tuyến được ưa chuộng hơn cả bởi sự linh hoạt, đơn giản và tiện lợi của mình.
- Lợi nhuận lớn: Bán khống cổ phiếu giúp cho các nhà đầu tư thu được lợi nhuận lớn hơn gấp nhiều lần so với số vốn ban đầu bỏ ra. Do đó đây được xem là một hình thức đầu tư hấp dẫn dành riêng cho các nhà đầu tư dày dặn kinh nghiệm và am hiểu về thị trường chứng khoán.
2.2 Rủi ro
- Có khả năng thua lỗ không giới hạn: Không giống như các giao dịch mua bán chứng khoán truyền thống, bán khống cổ phiếu có thể khiến cho các nhà đầu tư có nguy cơ thua lỗ không giới hạn. Đặc biệt là khi cổ phiếu mà bạn định bán khống đang có xu hướng tăng giá vô thời hạn.
- Cần phải lập một tài khoản ký quỹ, vay tiền từ công ty môi giới: Để thực hiện hành vi bán khống cổ phiếu, trước tiên nhà đầu tư cần vay tiền từ công ty môi giới và mở một tài khoản ký quỹ đi kèm. Các công ty môi giới sẽ yêu cầu nhà đầu tư phải duy trì số tiền trong tài khoản ký quỹ. Và nếu số tiền này giảm xuống dưới yêu cầu ký quỹ, nhà đầu tư sẽ buộc phải bán cổ phiếu hoặc nạp tiền vào tài khoản để đáp ứng được tỷ lệ ký quỹ. Điều này có thể khiến cho số vốn mà nhà đầu tư buộc phải bỏ ra nhiều hơn so với lợi nhuận thu được.
- Phải trả lãi suất ký quỹ: Khi giao dịch cổ phiếu ký quỹ, nhà đầu tư buộc phải trả lãi suất cho các công ty môi giới và lãi suất sẽ được cộng dồn cho đến khi nhà đầu tư hoàn trả lại cổ phiếu đã vay trước đó. Mặt khác, thời gian tiến hành bán khống càng kéo dài sẽ khiến cho nhà đầu tư khó mà mua lại cổ phiếu với giá thấp.
- Cổ phiếu bị bán non (short squeeze): Bán non là tình trạng cổ phiếu tăng mạnh buộc nhà đầu tư bán khống phải bán ngay cổ phiếu để cắt lỗ và kết thúc vị thế bán của mình. Điều này dẫn đến tình trạng nhà đầu tư phải chịu đủ sức ép từ mọi phía như công ty môi giới cho vay cổ phiếu, người mua, thị trường chứng khoán,...
3. Bán khống cổ phiếu có được phép hay không?
Hình thức đầu tư bằng bán khống cổ phiếu hiện tại chưa có ở Việt Nam vì thị trường chứng khoán Việt Nam vẫn còn trong giai đoạn sơ khai và chịu sự ràng buộc từ các quy định Nhà nước. Do đó các nhà đầu tư sẽ không được phép bán khống cổ phiếu tại thị trường chứng khoán cơ sở Việt Nam
Tuy nhiên, nhà đầu tư vẫn có thể thực hiện giao dịch bán khống chứng khoán tại các thị trường phái sinh như hợp đồng kỳ hạn , hợp đồng hoán đổi,.. để thu lại lợi nhuận và hạn chế rủi ro phát sinh.
Bài viết trên đây đã giúp cho người đọc giải đáp một số thông tin chi tiết xoay quanh việc bán khống cổ phiếu là gì. Bằng cách hiểu rõ được cơ hội và rủi ro của hình thức bán khống cổ phiếu sẽ giúp cho các nhà đầu tư dễ dàng thu lại lợi nhuận cao hơn và hạn chế được các nguy cơ tiềm ẩn.
