Phân loại cổ đông thường gặp
- Cổ đông sáng lập: là những cổ đông đầu tiên góp vốn để hình thành nên công ty cổ phần.
- Cổ đông đặc biệt: là cổ đông (thường là Nhà nước) mặc dù chỉ nắm một số lượng cổ phần ít ỏi chỉ mang tính chất tượng trưng nhưng có quyền phủ quyết trong một số quyết sách quan trọng (được quy định trong điều lệ công ty) của công ty cổ phần. Loại cổ đông này còn gọi là cổ đông ưu đãi biểu quyết và loại cổ phần mà cổ đông đặc biệt nắm giữ gọi là cổ phần vàng.
- Cổ đông ưu đãi: là những cổ đông được ưu tiên một quyền nào đó (thường là quyền hưởng một tỷ lệ cổ tức cố định trước khi lợi nhuận được phân phối cho các cổ đông khác, quyền nhận lại giá trị của cổ phần khi có yêu cầu). Đi kèm với quyền ưu tiên, cổ đông ưu đãi thường bị hạn chế các quyền khác (ví dụ quyền ứng cử vào bộ máy quản trị của công ty, quyền biểu quyết...).
- Cổ đông phổ thông: là các cổ đông nắm giữ những cổ phiếu được quyền tự do chuyển nhượng...
Quyền lợi và nghĩa vụ của cổ đông
Quyền lợi của cổ đông bao gồm:
- Quyền biểu quyết: Cổ đông có quyền tham gia bỏ phiếu tại các hội nghị của công ty để quyết định về các vấn đề quan trọng, bao gồm bầu ra Hội đồng quản trị, phê chuẩn báo cáo tài chính, quyết định về chính sách kinh doanh và các quyết định khác.
- Quyền nhận cổ tức: Cổ đông có quyền nhận cổ tức từ công ty dựa trên lợi nhuận thu được. Các khoản tiền này thường được chi trả hàng năm hoặc hàng quý.
- Quyền mua cổ phiếu ưu đãi: Trong một số trường hợp, cổ đông có quyền mua các loại cổ phiếu ưu đãi của công ty với giá ưu đãi hơn so với giá thị trường.
- Quyền chuyển nhượng cổ phần: Cổ đông có quyền chuyển nhượng cổ phần của mình cho người khác.
Ngoài ra, cổ đông còn có nghĩa vụ đối với công ty, bao gồm:
- Thực hiện đầy đủ và đúng hạn các nghĩa vụ tài chính đối với công ty.
- Tham gia các hội nghị của công ty để thể hiện quyền biểu quyết.
- Tôn trọng quyền lợi của các cổ đông khác và không gây ảnh hưởng xấu đến công ty.
- Đọc và hiểu các báo cáo tài chính của công ty để có thể đưa ra quyết định tốt nhất về việc đầu tư vào công ty.
Một số thuật ngữ liên quan đến cổ đông bao gồm:
- Cổ phiếu: Là chứng chỉ chứng nhận quyền sở hữu của cổ đông đối với một phần vốn của công ty cổ phần.
- Công ty đại chúng: Là loại công ty cổ phần có quyền phát hành cổ phiếu cho công chúng thông qua đợt IPO.
- Cổ tức: Là khoản tiền mà công ty trả cho cổ đông dựa trên lợi nhuận sau thuế, và được phân bổ theo tỷ lệ sở hữu cổ phiếu.
- Thưởng cổ phiếu: Là việc công ty trả cho cổ đông một số lượng cổ phiếu miễn phí, thường dựa trên mức độ nắm giữ cổ phiếu hoặc theo kết quả kinh doanh của công ty.
- Cổ đông lớn: Là cổ đông sở hữu số lượng cổ phiếu lớn và có ảnh hưởng đến quyết định của công ty.
- Cổ đông nhỏ: Là cổ đông sở hữu số lượng cổ phiếu nhỏ và không có nhiều ảnh hưởng đến quyết định của công ty.
- Cổ đông chiến lược: sở hữu lượng lớn cổ phiếu là thường tham gia hỗ trợ vận hành công ty.