P/B

Chỉ số P/B (Price-to-Book ratio – Giá/Giá trị sổ sách) là tỷ lệ được sử dụng để so sánh giá của một cổ phiếu so với giá trị ghi sổ của cổ phiếu đó. Tỷ lệ này được tính toán bằng cách lấy giá đóng cửa hiện tại của cổ phiếu chia cho giá trị ghi sổ tại quý gần nhất của cổ phiếu đó.

Đối với các nhà đầu tư, P/B là công cụ giúp họ tìm kiếm các cổ phiếu có giá thấp mà phần lớn thị trường bỏ qua.

Chỉ số P/B chỉ thực sự có ích khi nhà đầu tư xem xét các doanh nghiệp có mức độ tập trung vốn cao hoặc các công ty tài chính, bởi giá trị tài sản của các công ty này tương đối lớn

Chỉ số P/B là gì?

Chỉ số P/B (có tên tiếng Anh: Price-to-Book ratio) là chỉ số tài chính, được sử dụng để so sánh giá thực tế của một cổ phiếu trên thị trường với giá trị ghi sổ của chính cổ phiếu đó.

Cách tính chỉ số P/B

Công thức tính chỉ số P/B như sau:

P/B = Giá thị trường của cổ phiếu (Price) / Giá trị ghi sổ của cổ phiếu (Book value per Share)

Trong đó:

  • Giá thị trường của cổ phiếu: Là giá của cổ phiếu trên thị trường chứng khoán, không do doanh nghiệp ấn định mà được xác định bởi quan hệ cung - cầu. Nó chính là mức giá thống nhất mà ở đó, người bán sẵn sàng bán và người mua sẵn sàng trả tiền để mua.
  • Giá trị ghi sổ của cổ phiếu: Là giá trị của cổ phiếu, không do quan hệ cung - cầu trên thị trường quyết định, mà được xác định dựa trên cơ sở số liệu kế toán của doanh nghiệp.

Cụ thể: Giá trị ghi sổ của cổ phiếu = (Tổng giá trị tài sản – Giá trị tài sản vô hình – Nợ) / Số lượng cổ phiếu lưu hành.

Như vậy, giá trị ghi sổ cho chúng ta biết rằng: Nếu doanh nghiệp ngừng hoạt động sản xuất kinh doanh thì giá trị tài sản hữu hình của doanh nghiệp đó trên mỗi cổ phiếu sẽ còn lại bao nhiêu.

Chúng ta có thể xem xét ví dụ về công ty A như sau:

  • Tổng giá trị tài sản của công ty A ghi nhận trên Bảng cân đối kế toán là 150 tỷ VND.
  • Giá trị tài sản vô hình là: 20 tỷ VND.
  • Tổng nợ phải trả là: 50 tỷ VND.
  • Hiện tại, công ty A đang có 1 triệu cổ phiếu lưu hành, với giá thị trường là 60.000 VND/cổ phiếu.
  • Như vậy, giá trị ghi sổ của mỗi cổ phiếu A là: (150.000.000.000 - 20.000.000.000 - 50.000.000.000)/1.000.000 = 80.000 VND.

Chỉ số P/B của cổ phiếu A sẽ là: P/B = 60.000/80.000 = 0.75

Ý nghĩa của chỉ số P/B

Chỉ số P/B cho biết rằng: Giá cổ phiếu trên thị trường đang được trả cao hơn hay thấp hơn giá trị ghi sổ tại doanh nghiệp bao nhiêu lần.

Về cơ bản, P/B cho thấy giá trị mà thị trường sẵn sàng đưa ra cho mỗi đô la giá trị ròng của doanh nghiệp. Các doanh nghiệp có mức độ tăng trưởng cao thường sẽ có tỷ lệ P/B lớn hơn 1,0. Ngược lại, các công ty đang gặp khó khăn thường có tỷ lệ P/B nhỏ hơn 1,0.

Chỉ số P/B cao:

  • Cổ phiếu đang định giá cao.
  • Triển vọng công ty trong tương lai rất tốt.
  • Công ty có nhiều tài sản ngầm đáng giá hơn nhiều như bất động sản, bằng sản chế, nắm cổ phần công ty khác.

Chỉ số P/B thấp:

  • Cổ phiếu đang bị định giá thấp
  • Công ty đang gặp vấn đề (tài chính, kinh doanh…)
  • Tài sản thực tế của công ty thấp hơn so với phần ghi ở sổ sách (BCTC)

Ưu, nhược điểm của chỉ số P/B

P/B là một trong những chỉ số được sử dụng phổ biến để định giá cổ phiếu. Tuy nhiên, giống như các chỉ số tài chính đơn lẻ khác, P/B cũng có những ưu, nhược điểm nhất định.

Ưu điểm

  • Chỉ số P/B thường ổn định hơn so với EPS. Vì vậy, chúng ta có thể dùng chỉ số P/B nếu EPS có mức biến động lớn, khó quan sát và đánh giá.
  • P/B luôn dương nên nhà đầu tư có thể dùng chỉ số này để định giá những doanh nghiệp đang kinh doanh thua lỗ.
  • Chỉ số P/B đặc biệt phát huy tác dụng khi đánh giá những công ty sở hữu nhiều tài sản và khả năng thanh khoản cao như: doanh nghiệp thuộc lĩnh vực bảo hiểm, ngân hàng hay chứng khoán...

Nhược điểm

  • Chỉ số P/B chỉ tính đến các giá trị tài sản hữu hình mà không tính đến các tài sản vô hình như: thương hiệu, uy tín, hay bằng sáng chế, phát minh...Trong khi đó, những tài sản vô hình này đều có sức ảnh hưởng rất lớn đến lợi thế cạnh tranh cũng như kết quả kinh doanh của doanh nghiệp.
  • Yếu tố ảnh hưởng đến chỉ số P/B là giá trị ghi sổ của cổ phiếu. Tuy nhiên, giá trị này không phản ánh đúng giá trị thị trường của tài sản. Nguyên nhân là: Tài sản trên Bảng cân đối kế toán được ghi nhận theo nguyên tắc giá gốc. Có những tài sản doanh nghiệp đã mua/sở hữu cách đây vài năm, giờ đã tăng giá lên nhiều lần nhưng giá trị của chúng trên Bảng cân đối kế toán vẫn là giá gốc tại thời điểm công ty ghi nhận.

Do đó, chúng ta không nên chỉ dựa vào mình chỉ số P/B để nhận định hay đưa ra kết luận về cổ phiếu của một công ty, mà cần kết hợp với những chỉ số tài chính khác để có cái nhìn toàn diện hơn.

Sử dụng chỉ số P/B trong đầu tư

Tỷ lệ P/B rất quan trọng vì qua đây, nhà đầu tư có thể biết được liệu giá thị trường của một cổ phiếu có hợp lý hay không khi so sánh với giá trị được tính từ bảng cân đối kế toán của doanh nghiệp.

Ngoài ra, P/B cũng chính là công cụ giúp họ sàng lọc các cơ hội đầu tư tiềm năng, thông qua việc xem xét các cổ phiếu có giá thấp nhưng triển vọng mà phần lớn thị trường đang bỏ qua.

Nếu tỷ lệ P/B của một cổ phiếu < 1 thì tức là doanh nghiệp đang bán cổ phần của họ với mức giá thấp hơn giá trị ghi sổ. Khi đó, sẽ có 3 trường hợp có thể xảy ra:

  • Một là, thị trường chỉ chấp nhận mức giá thấp và cho rằng giá trị tài sản của doanh nghiệp đang bị thổi phồng. Theo đó, nhà đầu tư nên tránh xa cổ phiếu này vì giá trị tài sản của công ty sẽ nhanh chóng bị điều chỉnh về đúng giá trị thật của nó.
  • Hai là, thu nhập trên tài sản của doanh nghiệp là quá thấp. Trường hợp này, nhà đầu tư cũng không nên mua cổ phiếu của công ty. Về phía mình, lãnh đạo công ty cần có chiến lược kinh doanh thích hợp để nâng cao hiệu quả hoạt động, mang lợi nhuận lớn cho cổ đông.
  • Ba là, doanh nghiệp đang kinh doanh có lãi, tốt hơn nên giá trị cổ phiếu trên sổ sách tăng lên trong khi giá trị thị trường của cổ phiếu đó đang bị định giá thấp. Đây chính là cơ hội tốt để các nhà đầu tư mua vào và kiếm lời trong tương lai.

Ngược lại, nếu tỷ lệ P/B = 1 có nghĩa là công ty đó có giá thị trường của cổ phiếu cao hơn giá trị ghi sổ. Đây là dấu hiệu cho thấy công ty kinh doanh tốt, thị trường đều kỳ vọng vào nó. Tuy nhiên, nhà đầu tư không nên chỉ dựa vào chỉ số P/B riêng lẻ 1 để đánh giá doanh nghiệp. Muốn biết liệu cổ phiếu đó có đang bị định giá thấp hay cao quá hay không, bạn cần so sánh chỉ số P/B của công ty với đối thủ cạnh tranh và so với mức trung bình trong ngành.

Ngoài ra, bạn cũng nên chú ý đến hạn chế của chỉ số này như chúng tôi đã phân tích phía trên. Giá trị P/B có thể bị thổi phồng và chỉ tính đến tài sản hữu hình. Do vậy, việc dùng riêng chỉ số P/B đơn lẻ để đánh giá về toàn bộ sức khỏe tài chính của doanh nghiệp hay ra quyết định đầu tư, nhà đầu tư có thể gặp nhiều rủi ro. Bạn hãy kết hợp nhiều chỉ số tài chính để có cái nhìn toàn diện, đầy đủ nhé!

Tạm kết

Như vậy, đã gửi tới bạn những thông tin tổng quan và chi tiết nhất về chỉ số P/B cũng như ý nghĩa của chỉ số này trong đầu tư và các vấn đề liên quan. Hy vọng bài viết này sẽ giúp bạn có thêm một công cụ hữu ích để định giá cổ phiếu của công ty, từ đó đưa ra quyết định đầu tư chính xác nhất.

(*) Lưu ý: Nội dung được tổng hợp từ nhiều nguồn tin cậy, có giá trị tham khảo cho người tra cứu. Tuy nhiên, chúng tôi không chịu trách nhiệm trước mọi rủi ro do sử dụng nội dung này.