Vòng quay hàng tồn kho là gì?
Vòng quay hàng tồn kho cho thấy khả năng của doanh nghiệp trong việc quản lý và sử dụng tài sản. Một vòng quay hàng tồn kho thấp có thể chỉ ra rằng doanh nghiệp đang giữ quá nhiều hàng tồn kho, gây tốn kém chi phí và giảm lợi nhuận. Ngược lại, một vòng quay hàng tồn kho cao cho thấy doanh nghiệp có khả năng quản lý tài sản hiệu quả hơn, giúp tăng trưởng kinh doanh và lợi nhuận.
Tuy nhiên, cần lưu ý rằng vòng quay hàng tồn kho cũng phụ thuộc vào ngành nghề kinh doanh và tính chất sản phẩm, do đó không thể so sánh giữa các doanh nghiệp hoặc ngành khác nhau. Ngoài ra, việc tăng vòng quay hàng tồn kho cũng có thể dẫn đến tình trạng thiếu hàng và giảm khả năng cung ứng sản phẩm cho khách hàng. Do đó, cần cân nhắc và điều chỉnh phù hợp với tình hình kinh doanh của từng doanh nghiệp.
Công thức tính số vòng quay hàng tồn kho
Hệ số vòng quay hàng tồn kho được tính theo công thức sau:
Số vòng quay hàng tồn kho = Giá vốn hàng bán / Hàng tồn kho bình quân
Trong đó:
- Giá vốn hàng bán: Là giá trị vốn của hàng hóa đã tiêu thụ trong một kỳ. Giá vốn bao gồm toàn bộ các chi phí liên quan đến quá trình tạo ra sản phẩm đó.
- Hàng tồn kho bình quân: Là giá trị trung bình của hàng tồn kho trong một kỳ.
Hàng tồn kho bình quân = (Giá trị hàng tồn kho đầu kỳ + Giá trị hàng tồn kho cuối kỳ)/2
Ví dụ Doanh nghiệp A có:
- Tổng giá vốn hàng bán trong năm 2020 là 20.000.000.000 đồng.
- Giá trị hàng tồn kho đầu kỳ (ngày 01/01/2020) là: 6.000.000.000 đồng.
- Giá trị hàng tồn kho cuối kỳ (ngày 31/12/2020) là: 10.000.000.000 đồng.
Giá trị hàng tồn kho bình quân là: (6.000.000.000 + 10.000.000.000)/2 = 8.000.000.000 đồng.
Như vậy, số vòng quay hàng tồn kho = 20.000.000.000/8.000.000.000 = 2,5 lần.
Hệ số trên cho thấy trong năm 2020, hàng tồn kho của công ty A đã luân chuyển 2,5 lần. Điều này có nghĩa là bình quân khoảng: 365 (ngày) / 2,5 = 146 ngày, công ty luân chuyển được một vòng hàng tồn kho.
Ý nghĩa của số vòng quay hàng tồn kho
Số vòng quay hàng tồn kho cho biết số lần mà hàng hóa tồn kho của doanh nghiệp luân chuyển trong kỳ (được bán ra và thay thế).
Chỉ số vòng quay hàng tồn kho cao
- Điều này cho thấy doanh nghiệp hoạt động có hiệu quả, bán hàng nhanh và sản phẩm không bị ứ đọng nhiều trong kỳ. Khả năng quản trị hàng tồn kho tốt.
- Tuy nhiên, chỉ số này quá cao cũng có thể là điều không tốt vì lượng dự trữ hàng tồn kho của doanh nghiệp không nhiều. Nếu nhu cầu thị trường tăng lên đột ngột, doanh nghiệp sẽ không có đủ hàng để cung cấp và dễ bị mất khách, bị đối thủ cạnh tranh chiếm thị phần. Hơn nữa, việc dự trữ nguyên liệu đầu vào của doanh nghiệp thấp cũng có thể khiến dây chuyền sản xuất bị ngưng trệ.
- Do đó, hệ số vòng quay hàng tồn kho cần phải đủ lớn để vừa đảm bảo nhu cầu khách hàng và mức độ sản xuất của doanh nghiệp.
Chỉ số vòng quay hàng tồn kho thấp
- Điều này cho thấy doanh nghiệp bán hàng chậm và hàng hóa bị ứ đọng nhiều trong kho.
- Thông thường, hàng tồn kho rất dễ bị quá hạn, hư hỏng, kém phẩm chất. Nếu bị ứ đọng lâu sẽ dẫn đến giá trị hàng hóa giảm xuống.
- Ngoài ra, hàng tồn kho cũng là tài sản mang tính thanh khoản thấp, việc ứ đọng lâu ngày có thể làm doanh nghiệp mất khả năng thanh toán.
- Hệ số vòng quay hàng tồn có vai trò quan trọng, giúp các nhà đầu tư xác định khả năng thanh toán của doanh nghiệp.
Tuy nhiên, khi phân tích số vòng quay hàng tồn kho, nhà đầu tư cũng cần lưu ý rằng số vòng quay hàng tồn kho còn phụ thuộc vào đặc điểm sản xuất - kinh doanh của từng ngành nghề, chính sách dự trữ, tính thời vụ trong hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp…
Khi phân tích số vòng quay hàng tồn kho, nhà đầu tư cần so sánh giữa các công ty cùng ngành và so sánh giữa các năm của cùng một doanh nghiệp. Đặc biệt, hệ số này cần được xem xét trong mối tương quan với sự tăng trưởng của công ty. Nếu doanh nghiệp hoạt động ở thị trường mới nổi, doanh thu tăng liên tục thì có thể doanh nghiệp tăng dự trữ để đáp ứng nhu cầu của thị trường. Ở chiều hướng ngược lại, khi thị trường rơi vào giai đoạn suy thoái thì doanh nghiệp sẽ giảm tỷ trọng hàng tồn kho.
Yếu tố ảnh hưởng đến số vòng quay hàng tồn kho
Có rất nhiều yếu tố tác động trực tiếp đến số vòng quay hàng tồn kho. Tuy nhiên, sẽ tổng hợp thành những yếu tố chính sau đây:
- Mức độ cạnh tranh: Mức độ cạnh tranh trên thị trường sẽ ảnh hưởng đến nhu cầu của khách hàng và sự chuyển động của hàng tồn kho. Nếu mức độ cạnh tranh tăng, doanh nghiệp sẽ cần có chính sách quản lý hàng tồn kho linh hoạt hơn để đáp ứng nhu cầu thị trường.
- Khả năng dự báo: Khả năng dự báo nhu cầu của khách hàng sẽ giúp doanh nghiệp có kế hoạch quản lý hàng tồn kho phù hợp, từ đó giảm thiểu số lượng hàng tồn kho.
- Quy trình sản xuất: Quy trình sản xuất có ảnh hưởng đến số vòng quay hàng tồn kho. Nếu quy trình sản xuất được điều chỉnh hiệu quả, doanh nghiệp có thể giảm thiểu số lượng hàng tồn kho.
- Điều kiện kinh tế: Tình trạng kinh tế và chính sách của nhà nước cũng có thể ảnh hưởng đến số vòng quay hàng tồn kho.
- Quản lý hàng tồn kho: Quản lý hàng tồn kho hiệu quả cũng là một yếu tố quan trọng để giảm thiểu số lượng hàng tồn kho và tăng số vòng quay hàng tồn kho.
Cách tối ưu số vòng quay hàng tồn kho
Có một số cách tối ưu vòng quay hàng tồn kho, bao gồm:
- Theo dõi số lượng hàng tồn kho: Theo dõi số lượng hàng tồn kho để biết mức độ tồn kho của doanh nghiệp. Việc này giúp cho doanh nghiệp có thể điều chỉnh số lượng hàng hóa sản xuất và mua vào một cách hiệu quả.
- Cải thiện quá trình sản xuất: Nếu doanh nghiệp sản xuất sản phẩm một cách hiệu quả hơn, số lượng hàng tồn kho sẽ giảm. Do đó, cải thiện quá trình sản xuất là một cách tối ưu vòng quay hàng tồn kho.
- Tối ưu hóa quy trình nhập xuất kho: Quy trình nhập xuất kho được thực hiện hiệu quả sẽ giúp giảm thời gian hàng tồn kho trong kho và đảm bảo sản phẩm được vận chuyển tới khách hàng đúng thời điểm.
- Quản lý dữ liệu hàng tồn kho: Việc quản lý chính xác dữ liệu hàng tồn kho giúp doanh nghiệp có thể dự đoán và kiểm soát số lượng hàng tồn kho một cách chính xác hơn.
- Xác định các sản phẩm bán chạy và không bán chạy: Xác định sản phẩm bán chạy và không bán chạy sẽ giúp doanh nghiệp đưa ra quyết định sản xuất và nhập hàng vào kho một cách chính xác hơn, tránh việc sản xuất hoặc nhập hàng dư thừa.
- Tối ưu hóa quy trình bán hàng: Quy trình bán hàng được tối ưu hóa giúp doanh nghiệp có thể bán hàng một cách nhanh chóng và hiệu quả hơn, từ đó giảm thời gian hàng tồn kho.
Tóm lại, tối ưu hóa vòng quay hàng tồn kho đòi hỏi sự chính xác và hiệu quả trong quản lý quy trình sản xuất, nhập xuất kho, quản lý dữ liệu hàng tồn kho, xác định sản phẩm bán chạy và không bán chạy cũng như quy trình bán hàng.